Van oude GTA naar GTA 6: de volledige geschiedenis van Grand Theft Auto

Voor GTA was er Race’n’Chase

In 1995 begonnen David Jones en Mike Dailly samen met DMA Design aan een politiegame genaamd Race’n’Chase. De grote vraag voor de ontwikkelaars was: ‘Hoe maken we dit spel zo leuk mogelijk?’ Al snel kwam het team erachter dat spelen als agent niet zo spannend was. Maar toen er per ongeluk een bug ontstond waardoor de politieauto’s ontspoord raakten, werd het pas écht leuk: pure chaos.

Uiteindelijk veranderde Race’n’Chase in Grand Theft Auto. De game draait om een beginnende crimineel die zijn reputatie probeert op te bouwen in Vice City, San Andreas en Liberty City. Je moet missies voltooien om punten te verdienen, maar zodra je te veel chaos veroorzaakt, komt de politie achter je aan. Hoe erger de chaos, hoe zwaarder het politieoptreden. Zoals je ziet: de basis van de gameplay lijkt al erg op die van de moderne GTA’s.

Gemengde recensies: te gewelddadig?

Grand Theft Auto kreeg gemengde reacties. Critici vonden de gameplay en het verhaal erg vermakelijk, maar de 2D-graphics vielen wat tegen. Toch was er duidelijk potentie en dat bleek ook uit de verkoop: het spel ging miljoenen keren over de toonbank.

GTA uitbreiding: Grand Theft Auto: London 1969 (1999)

London 1969 was een expansion pack voor Grand Theft Auto. De gameplay bleef grotendeels hetzelfde, maar dit keer speelde je op de (fictieve) straten van Londen. Hoewel critici en fans het een leuke toevoeging vonden, kon het niet tippen aan de originele steden en ook de graphics kregen opnieuw stevige kritiek.

De game bracht wat veranderingen in het missiesysteem. Zo kon je nu zelf kiezen voor welke bende je wilde werken. Maar let op: omdat er ook rivaliserende gangs zijn, betekent het kiezen van de ene partij dat de ander je vijand wordt.

Verder bracht GTA 2 niet veel nieuws. De game gebruikte nog steeds het top-down perspectief en de 2D-graphics die inmiddels flink verouderd aanvoelden. Terwijl andere games al overgingen naar 3D, voelde GTA 2 ineens achterhaald. De verkoop was redelijk, maar de reviews waren gemengd. Het was duidelijk: GTA moest zichzelf opnieuw uitvinden. (Spoiler: dat deden ze.)

In the game we follow the silent protagonist and small-time criminal Claude. He’s betrayed by his girlfriend during a robbery, but he manages to escape prison and decides to go on a quest for revenge.

GTA III: a true game changer

It’s not an understatement to say that this one was a game changer for the GTA-franchise. The game was not only revolutionary for the graphics, but also for how it combined non-linear and story-driven gameplay. This made players feel like they had control over the story.

Grand Theft Auto 5 was mostly praised for how big the game was. The 3 main characters were all very well fleshed out and all their personal lives felt real. There was also a lot to discover if you didn’t want to play the main story: minigames, side quests and even mysteries in abundance!

Create your own chaos

The developers didn’t want players to be tied down to the story, so you could also freely roam the streets of Liberty City and create their own chaos. This resulted in the perfect mix between having a clear path to follow and doing your own thing.

GTA Online is still very popular today, and it receives regular updates where new cosmetics, heists, and other features are added. Online also has lots of fan-made game modes which are very popular among players.

Record-breaking sales

It was unlike anything anyone had ever seen, resulting in record-breaking sales. It became the highest selling game in the USA in 2001, and it was still the highest selling game in 2002. Maybe more importantly, critics and players loved it. With an impressive score of 97, GTA 3 ranks 12th on Metacritic’s list of highest-rated games of all time.

The big open world, open-ended gameplay and especially the sound and feel of the game, made Vice City a fan-favourite. It was the highest selling game of 2002 in the US, and it even became the fastest-selling game in history at that time.

Vice City Prequel: GTA: Vice City Stories (2006)

Grand Theft Auto: Vice City Stories is, you guessed it, a prequel to GTA Vice City from 2002. Vice City Stories expands on the empire building aspect of the first game. For example, you can take over compounds owned by rival gangs, and you’ll have to protect these businesses from the other gang members.

Meer personalisatie en voertuigen

Deze game bracht veel meer RPG-elementen: je kon je personage aanpassen en je keuzes beïnvloedden hoe CJ eruitzag én zich gedroeg. Ga je vaak naar de sportschool? Dan wordt CJ gespierd. Leef je op fastfood? Dan wordt hij dikker en rent hij langzamer. Iedere speler had daardoor een unieke ervaring, iets wat in die tijd ongekend was voor een game als GTA.

Hot Coffee-schandaal: Adults Only!

We kunnen San Andreas niet bespreken zonder de beruchte ‘Hot Coffee’-controverse te noemen. In vroege versies zat een seks minigame verstopt, waarin CJ intieme scènes beleeft met zijn vriendin. Hoewel de content uitgeschakeld was, ontdekten modders het alsnog en maakten het speelbaar. Gevolg: juridische ellende voor Rockstar en de game kreeg tijdelijk de rating ‘Adults Only’. Rockstar bracht uiteindelijk een versie uit zonder Hot Coffee, waarna de rating weer werd verlaagd naar ‘Mature’.

Het schandaal deed de verkoop allesbehalve kwaad. Integendeel: San Andreas verbrak alle eerdere records en werd de bestverkochte game op de PlayStation 2 en die titel heeft het nog steeds. De game staat ook nog altijd hoog in de lijst van bestverkochte games ooit.

De eerste HD-wereld in GTA

In deze game speel je als Niko Bellic, die naar Liberty City komt om zijn leven te beteren. Maar al snel ontdekt hij dat de mooie verhalen van zijn neef Roman één grote leugen waren. Roman zit tot over zijn oren in de schulden en Niko raakt steeds verder verwikkeld in het criminele circuit.

De map van GTA IV was niet de grootste, maar wel de meest gedetailleerde tot dan toe. Rockstar wilde een realistischere sfeer dan voorheen en gebruikte onder andere motion capture-technologie om personages natuurlijker te laten bewegen. Ook introduceerde deze game het idee van een HD-universum: een denkbeeldige wereld die onze echte wereld op een satirische manier nabootst, met mobiele telefoons, nepmerken, tv-shows en radiostations die allemaal zijn geïnspireerd op het echte leven.

Na de vrij lineaire structuur van San Andreas lag in GTA IV veel meer nadruk op keuzes. Wat jij besloot, had invloed op het verhaal en kon soms zelfs voor de dood van een ander personage zorgen.

De snelst verkopende game ooit

GTA IV verbrak wederom alle franchise records. Binnen 24 uur werd het de snelst verkopende videogame ooit, een record dat werd opgenomen in het Guinness Book of World Records. Tot op de dag van vandaag is het nog steeds een van de best verkochte games ooit. Op Metacritic staat het nog steeds op plek 3 van best beoordeelde games aller tijden.

Grand Theft Auto IV uitbreidingen

GTA VI kreeg een aantal geweldige uitbreidingen en prequels.

Grand Theft Auto IV: The Lost and Damned (2009) 
The Lost and Damned was de eerste uitbreiding voor GTA IV. Hierin volg je het verhaal van Johnny Klebitz, vicevoorzitter van een motorbende. Dankzij verbeterde motormechanica, sterke voice acting en een verslavende multiplayer werd deze uitbreiding goed ontvangen door spelers én critici.

Grand Theft Auto: Chinatown Wars (2009)
In 2009 bracht Rockstar een nieuwe game uit voor de Nintendo DS: Chinatown Wars. Deze game is een vervolg op GTA IV en draait om Huang Lee, een lid van de Triads die een gestolen zwaard probeert terug te vinden. Omdat de DS minder krachtig is, keerde de game terug naar een top-down perspectief met cartooneske graphics. Toch deed dat niets af aan het plezier. Chinatown Wars werd geprezen om zijn creatieve stijl en gameplay. IGN UK noemde het zelfs ‘een meesterwerk in handheld gaming’.

Grand Theft Auto: The Ballad of Gay Tony (2009)
The Ballad of Gay Tony was de tweede grote uitbreiding van GTA IV. Je speelt als Luis Fernando Lopez, een ex-drugsdealer die nu werkt als lijfwacht voor zijn beste vriend Anthony ‘Gay Tony’ Prince, een nachtclubeigenaar. Luis helpt Tony met allerlei problemen: drugs, schulden en zelfs moordpogingen. Hoewel deze uitbreiding minder populair was dan The Lost and Damned, kreeg het alsnog positieve reacties van spelers.

Drie bankrovers

GTA V speelt zich af in Los Santos. Het verhaal draait om drie criminelen: Michael De Santa (een gepensioneerde bankrover), Franklin Clinton (een ambitieuze straatcrimineel), Trevor Philips (een onvoorspelbare drugsdealer). Samen bereiden ze een grote bankoverval voor, terwijl ze worden opgejaagd door een corrupte overheidsinstantie en andere zware jongens.

Wat GTA V zo bijzonder maakte? Niet alleen de sterke verhaallijnen, maar ook hoe levendig de wereld aanvoelde. Elk hoofdpersonage had zijn eigen leven, gewoontes en vrienden. Wie geen zin had in het hoofdverhaal, kon zich uitleven met tientallen minigames, zijmissies, geheime plekken en bizarre mysteries.

Wereldwijde lof

Niet verrassend: GTA V werd wereldwijd geprezen. De game bracht binnen drie dagen meer dan 1 miljard dollar op. Daarmee werd het de tweede bestverkochte game ooit, na Minecraft. Op Metacritic staat GTA V op de 10e plek aller tijden. Dan was er ook nog GTA Online, daarover straks meer!

Grand Theft Auto Online (2013)

GTA Online is een online multiplayer versie van GTA V. De game kwam een paar weken na GTA V uit en ondanks een rommelige start werd Online al snel razend populair. De game is in feite GTA, maar dan met de RPG- en personalisatie elementen flink opgeschroefd. Je speelt als je eigen stille protagonist en bouwt langzaam je eigen imperium op om de grootste crimineel van de stad te worden. In 2015 werden heists toegevoegd aan de game waarmee spelers konden samenwerken om missies te voltooien. Dit werd meteen een van de populairste onderdelen van het spel. GTA Online is vandaag de dag nog steeds ontzettend populair en krijgt regelmatig updates waarin nieuwe cosmetische items, heists en andere features worden toegevoegd. De game bevat ook veel fan-made modes die razend populair zijn onder spelers.

Grand Theft Auto: The Trilogy (2021)

Grand Theft Auto: The Trilogy is een compilatie van Grand Theft Auto III, Grand Theft Auto: Vice City en Grand Theft Auto: San Andreas. De game werd uitgebracht ter ere van het 20-jarig jubileum van de release van GTA III.

Voor deze speciale editie werden de drie games geremasterd met verbeterde voertuigen en karaktermodellen, een vernieuwd navigatie- en HUD-systeem en betere schaduwen, reflecties en draw distances. Het was ook de eerste keer dat deze games beschikbaar waren op nieuwere consoles, waaronder de Nintendo Switch.

Helaas werd The Trilogy niet goed ontvangen. Veel critici en spelers vonden dat de games er nauwelijks beter uitzagen en ze zaten bovendien vol bugs en fouten. Fans vonden dat deze drie iconische games een betere remaster verdienden.